Zapraszam do pobrania bezpłatnej broszury informacyjnej – Obywatel w postępowaniu cywilnym. Prawa i obowiązki.
Broszura została wydana w ramach projektu Ministerstwa Sprawiedliwości
„Ułatwianie dostępu do wymiaru sprawiedliwości”, „Prawa i obowiązki obywatela w sądzie i prokuraturze”.
Broszura współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Źródło: ms.gov.pl
Czy w sprawach o alimenty mogę liczyć na pomoc organizacji społecznych?
Naturalnie, że tak.
Zasady występowania
W sprawach o roszczenia alimentacyjne organizacje społeczne mogą wytaczać powództwa na rzecz obywateli. Organizacje takie mogą również wstąpić do postępowania w każdym jego stadium.
Organizacje społeczne, które nie uczestniczą w sprawie, mogą przedstawiać sądowi istotny dla sprawy pogląd wyrażony w uchwale lub oświadczeniu ich należycie umocowanych organów.
Reasumując organizacje społeczne mogą wszcząć postępowanie, przyłączyć się do niego albo też wyrazić swój pogląd nt. sprawy.
Osobę, na rzecz której organizacja wytoczyła powództwo, sąd zawiadamia o tym, doręczając jej odpis pozwu. Osoba ta może wstąpić do sprawy w każdym jej stanie w charakterze powoda i działać obok organizacji społecznej.
Wyrok prawomocny zapadły w sprawie wytoczonej przez organizację ma powagę rzeczy osądzonej pomiędzy stroną, na rzecz której organizacja wytoczyła powództwo, a stroną przeciwną.
Jednakże w sprawach o roszczenia majątkowe prawomocne rozstrzygnięcie sprawy nie pozbawia strony zainteresowanej, która nie brała udziału w sporze, możności dochodzenia swoich roszczeń w całości lub w tej części, w której nie zostały zasądzone.
Organizacja społeczna może zaskarżyć każde orzeczenie sądowe, od którego służy środek odwoławczy. Organizacja jest zwolniona od ponoszenia kosztów postępowania sądowego. Toteż koszty końcowe procesu nie mogą być zasądzone od organizacji społecznej, bądź na jej rzecz.
Wykaz organizacji:
Organizacjami społecznymi, które mogą wytaczać powództwa na rzecz obywateli lub wstępować do toczącego się postępowania – w sprawach o roszczenia alimentacyjne są organizacje, których zadanie statutowe nie polega na prowadzeniu dziełalności gospodarczej.
Mogą to być w szczególności:
1) organizacje, do których zadań statutowych należy udzielanie pomocy rodzinie lub określonym jej członkom,
2) organizacje działające w zakresie obrony praw człowieka,
3) organizacje zrzeszające emerytów, rencistów i inwalidów,
4) organizacje zrzeszające kombatantów i osoby represjonowane,
5) organizacje zrzeszające osoby niepełnosprawne oraz organizacje zajmujące się udzielaniem pomocy tym osobom,
6) związki zawodowe,
7) organizacje zrzeszające rolników.
Powyższe wyliczenie nie ma charakteru zamkniętego, a jedynie przykładowy. Zatem uprawnionymi są jeszcze inne organizacje społeczne, byleby ich zadanie statutowe nie polegało na bezpośrednim prowadzeniu działalności gospodarczej.
Kto może być pełnomocnikiem w sprawie o alimenty?
Oczywistym jest, że przed sądem możemy działać samodzielnie – dążąc do ochrony naszych praw i interesów. Ustawodawca chciał nam udogodnić życie i skonstruował instytucję pełnomocnictwa.
Zalety pełnomocnictwa to m.in. brak obowiązku osobistego stawiennictwa w sądzie (istnieją od tego wyjątki); profesjonalne zastępstwo procesowe.
W takim razie, co to jest pełnomocnictwo procesowe? Jest to umocowanie do podejmowania przez sądem, w naszym imieniu i na naszą rzecz wszelkich czynności procesowych.
A teraz przejdźmy do rzeczy. Kto w końcu może być tym pełnomocnikiem?
Pełnomocnikiem może być:
Czy prokurator może mi pomóc w wytoczeniu i prowadzeniu sprawy o alimenty?
Tak. Prokurator może:
Wyjątki: niektóre sprawy niemajątkowe z zakresu prawa rodzinnego. Np. prokurator nie może wszcząć sprawy o separację, rozwód. Logiczne – prawda.
Przesłanki udziału prokuratora:
Ocena zaistnienia powyższych podstaw należy do prokuratora. Sąd zawiadamia prokuratora o każdej sprawie, w której udział jego uważa za potrzebny. Jednak prokurator nie jest związany wezwaniem sądu i to on decyduje o tym czy weźmie, czy też nie udziału w sprawie. Również i strona ubiegająca się o alimenty – może zwrócić się z prośbą do prokuratora o wszczęcie procesu.
Prokurator wytaczając powództwo na rzecz oznaczonej osoby – wskazuje ją w pozwie. Osobę, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, sąd zawiadamia o tym – doręczając jej odpis pozwu. Osoba ta może wstąpić do sprawy w każdym jej stanie w charakterze powoda, najdalej do chwili uprawomocnienia się orzeczenia końcowego.
Jeżeli tak się stanie to prokurator i powód działają samodzielnie, obok siebie. Jednakże prokurator nie może samodzielnie rozporządzać przedmiotem sporu (alimentów) – wymagana jest zgoda strony.
Wyrok prawomocny zapadły w sprawie wytoczonej przez prokuratora ma powagę rzeczy osądzonej pomiędzy stroną, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, a stroną przeciwną. Znaczy to tyle, iż po zakończeniu sprawy – strona która z własnej woli nie brała w niej udziału – nie może wystąpić o te same roszczenie (kolejne powództwo o alimenty).
Jednakże w sprawach o roszczenia majątkowe (a takimi są alimenty) – prawomocne rozstrzygnięcie sprawy nie pozbawia strony zainteresowanej, która nie brała udziału w sporze, możności dochodzenia swoich roszczeń w całości lub w tej części, w której nie zostały zasądzone. Np. uprawniony otrzymał alimenty w kwocie 300 zł, a satysfakcjonuje go kwota 500 zł. Może wówczas wystąpić o podwyższenie alimentów o 200 zl.
Prokurator może także zaskarżyć każde orzeczenie, od którego służy środek odwoławczy.
Jest to tak zwana legitymacja czynna w sprawie o alimenty. Daje nam odpowiedź na pytanie: kto może wystąpić z powództwem o alimenty?
Oczywistym jest, że z powództwem o alimenty może wystąpić sam uprawniony tj. osoba na czyją rzecz mają zostać zasądzone alimenty. Oprócz uprawnionego jest jeszcze kilka podmiotów, jakim przysługuje to prawo.
Z tą różnicą, że działają one w imieniu własnym, lecz na rzecz uprawnionego. Innymi słowy mają przymiot wszczęcia i prowadzenia procesu w takim celu, aby osoba uprawniona uzyskała należne jej alimenty.
Zwiększony katalog podmiotów, które mogą realizować prawo osoby uprawnionej do alimentów – służy zapewnieniu jej lepszej ochrony. Nieraz bowiem bywa, iż sam uprawniony nie zadaje sobie sprawy z tego, że może żądać alimentów, bądź nie wie jak ich dochodzić.
Powództwo o alimenty może wytoczyć:
Jeżeli uprawnionym jest małoletni (nie ukończył 18 lat), powództwo na rzecz niego wytacza przedstawiciel ustawowy (rodzic, opiekun).
Nie dotyczy to organizacji społecznych, których zadanie statutowe polega na prowadzeniu działalności gospodarczej. Będą to organizacje do których zadań statutowych należy udzielanie pomocy rodzinie oraz jej członkom.
Gdy dziecko zostało umieszczone w rodzinie zastępczej, a sąd inaczej nie postanowił – tzn. nie zakazał reprezentacji dziecka przed organami państwowymi.
W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy: „rodzice zastępczy mają obowiązek i prawo dochodzenia alimentów na rzecz dziecka także wtedy, gdy rodzice naturalni zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, a sąd opiekuńczy wyjątkowo nie powierzył rodzicom zastępczym opieki nad dzieckiem”
Tak samo jak przy rodzinie zastępczej.